Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Cechy makroskopowe
Kapelusz: barwy białej lub białawej, na szczycie zazwyczaj zabarwiony nieco ciemniej, ochrawobrązowo, młode kształtu jajowatego, przechodzące z wiekiem w dzwonkowaty; brzeg kapelusza wywija się do góry i czernieje, zaczyna powoli rozpływać się; powierzchnia pokryta włókienkami tworzącymi dachówkowato ułożone łuski; szczyt kapelusza zazwyczaj gładki.
Blaszki: początkowo białe, cienkie, szerokie i wolne, stopniowo w miarę wywijania się krawędzi kapelusza na zewnątrz, zaczynają najpierw różowieć a nastepnie czernieją i rozpływają się.
Trzon: barwy białej, później nieco żółtawy, wysmukły, równogruby lub też lekko zwężony ku górze, kruchy, zazwyczaj pusty w środku już w młodym wieku; podstawa często nieco poszerzona; pierścień nietrwały, delikatny i ruchomy, często przesunięty ku podstawie trzonu lub całkowicie opadły; powierzchnia całkowicie gładka lub też lekko oprószona delikatnymi włókienkami, z rzadka mogą występować pojedyńcze większe włókna.
Miąższ: biały, miękki i cienki, w trzonie nieco włóknisty, szczególnie u starszych owocników; zapach słabo wyczuwalny, przyjemny.
Cechy mikroskopowe
Wysyp czarny.
Zarodniki jajowate, gładkie, (10)12 - 14(16) x (6)7 - 8 µm. [1]
Gatunki podobne
Bardzo charakterystyczny i w zasadzie nie można go pomylić z innymi gatunkami z tego rodzaju. Okazało się jednak, że jest to gatunek bardzo niejednorodny i zapewne w najbliższym czasie zostanie podzielony na kilka odrębnych gatunków. Ciągle spotyka się u nas w kraju owocniki bardzo zbliżone wyglądem do cz. kołpakowatego ale cechy mikroskopowe nie w pełni odpowiadają temu gatunkowi. Wciąż jeszcze istnieje ogromne zamieszanie wokół jego klasyfikacji, wobec tego jak na razie musimy uznać go za C. comatus (w szerokim ujęciu).
Z bardziej podobnych do niego można jednak wymienić C. levisticolens. Ten jednak pachnie lubczykiem (magi).
Innym wymienianym jeszcze przez atlasy gatunkiem jest rosnący na oborniku i osiągający znacznie mniejsze rozmiary Coprinus sterquilinus(zaliczany do rzadkich).
Występowanie
Tak jak we wstępie wspomniałem, gatunek bardzo pospolity. Wyrasta w różnych siedliskach: na łąkach, trawnikach, obrzeżach lasów, poboczach dróg, lasach, jak również i w naszych ogrodach. W sumie wszędzie tam gdzie w glebie występuje dużo materiału organicznego.
Ponoć można go już spotkać w maju i rośnie aż do listopada. Ja jednak u siebie spotykam go zazwyczaj latem i jesienią.
Nieraz wyrasta bardzo masowo a jego skupiska składają się nawet z kilkuset owocników. Z reguły jednak są to grupki, od kilku do kilkunastu sztuk. Rzadziej wyrasta pojedynczo.
Bardzo pospolity gatunek czernidłaka (Coprinus), również w Polsce północno-wschodniej. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej możemy go spotkać bardzo często, ale głębokie lasy nie są jego ulubionym siedliskiem. Jeśli już tam występuje to raczej w małych ilościach. Są jednak miejsca gdzie rośnie masowo. Jednym z takich miejsc są młode naturalne zalesienia sosnowe na terenie wyrobiska pożwirowego w okolicy Ogrodniczek (gm. Supraśl). Tworzy tam skupiska liczące po kilkaset sztuk. Tam też najczęściej pozyskuje je do konsumpcji. Problem tylko w trafieniu w odpowiedni okres.
Wartość
Dobry gatunek jadalny. Do konsumpcji nadaja się jednak tylko same kapelusze owocników bardzo młodych, na których nie ma jeszcze oznak czernienia.
Gatunek wśród grzybiarzy raczej mało popularny.
U mnie w domu zawsze gości jak jest ku temu okazja, czyli pojaw młodych owocników. Szczególnie lubiany jako dodatek do jajecznicy.
Badania prowadzone nad tym gatunkiem dowiodły, że ma w swoim składzie wiele składników leczniczych, między innymi związki antynowotworowe.
2015.09.27
Kilka owocników na zrębie, okolice Izob (leśnictwo Krasny Las).
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
-------------------------------------------------
DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 14.02.2023
LICZBA ODWIEDZIN STRONY:
743
DATA UTWORZENIA STRONY: 20.11.2011