Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Pholiota squarrosa (Vahl) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 83 (1871)
łuskwiak nastroszony (Błoński 1890)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Agaricomycetidae » Agaricales » Strophariaceae » Pholiota
SYNONIMY:
Index Fungorum

INNE POLSKIE NAZWY:
łuszczak nastroszony (Błóński 1889);
Cechy makroskopowe
Kapelusz: średnicy 5-8(12) cm, za młodu półkolisty (określany również jako poduszkowato wypukły), następnie wypukły aż do rozpostartego; brzeg długo podwinięty, z długo utrzymującymi się resztkami osłony (fot. 06); górna powierzchnia kapelusza w barwach od bladożółtej do pomarańczowobrązowej, o odcieniu ochrawym lub oliwkowym, pokryta bardzo wyraźnymi, koncentrycznie ułożonymi, odstajacymi, brązowymi łuseczkami (fot. 9).

Blaszki: za młodu blado oliwkowożółtawe, z wiekiem przebarwiające się na rdzawobrązowo, gęste, lekko zbiegające lub wykrojone ząbkiem, z licznymi międzyblaszkami.

Trzon: 5-12 - 0.8-1.5 cm, barwą zbliżony do kapelusza, pełny, twardy i włóknisty; powyżej strefy pierścieniowej prawie gładki, jedynie lekko nakrapiany, poniżej gęsto pokryty odstającymi łuseczkami, u podstawy mniej łuseczkowaty i zazwyczaj przebarwiony na pomarańczowobrązowo; często powyginany i przeważnie krzaczasto pozrastany.

Miąższ: barwy żółtawej, zdecydowanie ciemniejszy w podstawie trzonu (fot. 15 i 16), niezmienny, z wiekiem coraz bardziej zdrewniały, szczególnie w trzonie; o gorzkawym smaku i zapachu przypominającym rzodkiew (kwaskawym).
Cechy mikroskopowe
Wysyp rdzawobrązowy.
Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o wymiarach 6-8 x 3.5-4 µm.
Gatunki podobne
Młode owocniki tego gatunku są często brane przez grzybiarzy za opieńki.
Możliwość pomyłki istnieje również z innymi gatunkami łuskwiaków (Pholiota) a szczególnie z Pholiota squarrosoides (różnice opisane na jego stronie).
Występowanie
Występuje w zasadzie wszędzie tam gdzie znajduje odpowiedni substrat, w lasach, parkach jak i w innych miejscach. Wyrasta przeważnie na pniakach pozostałych po ściętych drzewach, drewnie zagrzebanym w ziemi, u podstawy martwych drzew, ale również, chociaż znacznie rzadziej, na jeszcze żywych. Preferuje substrat liściasty, ale niektóre żródła donoszą o sporadycznych przypadkach wystepowania na iglastym.
Jest to raczej grzyb późnojesienny, chociaż pierwsze owocniki można spotkać już w sierpniu to podstawowy okres jego wzrostu przypada od września do listopada (w zasadzie, do pierwszych poważniejszych przymrozków). Zazwyczaj wyrasta w kępkach po kilka lub nawet kilkanaście owocników.
Wartość
Niejadalny ze względu na łykowaty i gorzkawy smak.
Często zasiedla te same pnie co opieńka i bywa przez początkujących grzybiarzy z nią mylony.
W tej kwestii jest jednak bardzo duża rozbieżność, jedne żródła uważają go za gatunek jadalny, po odpowiedniej obróbce termicznej, inne z kolei wspominają o możliwości wystąpienia zaburzeń gastrycznych po jego spożyciu.
Na pewno jednak nie jest trujący i ewentualna pomyłka nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia.
Kilka zdjęć prezentujących owocniki w różnym wieku, oraz z różnych stanowisk.
------------------------------------------------------------------------------------------
2013.10.20
Krynki, 3,5 km SW.
Las iglasty, zachwaszczone zwałowisko ziemi porośnięte liściastymi; podstawa topoli.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-forum: 33/618939.
------------------------------------------------------------------------------------------
2013.10.05
Puszcza Knyszyńska, okolice Pólka.
Skraj lasu o zadrzewieniu liściastym; topolowy kloc leżący na ziemi.
Mikroskopował Bażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-forum: 33/619997.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

------------------------------------------------------------------------------------------
POZOSTAŁE ZNALEZISKA POTWIERDZONE MIKROSKOPOWO:

------------------------------------------------------------------------------------------
2016.10.18
Ogrodniczki, 1 km S.
Śródpolne zadrzewienie; zbutwiały pniak topoli.
Numer wątku na Bio-forum: 33/894217.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
------------------------------------------------------------------------------------------
KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 14.02.2023

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 970

DATA UTWORZENIA STRONY: 26.12.2012