Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Boletus edulis Bull. Hribovité Huby [Boletaceous Fungi] (Bratislava): 96 (1974)
borowik szlachetny (Skirgiełło 1960)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Agaricomycetidae » Boletales » Boletaceae » Boletus
SYNONIMY:
Leccinum edule (Bull.) Gray, A natural arrangement of British plants 1: 647 (1821)
Dictyopus edulis (Bull.) Forq., Enchiridion Fungorum in Europa media et praesertim in Gallia Vigentium: 159 (1886)
Ceriomyces crassus Battarra, Fung. Hist.: 62 (1775)

INNE POLSKIE NAZWY:
prawdziwek - najbardziej popularna, potoczna nazwa tego gatunku i nie tylko
(tym mianem określane są również inne popularne gatunki z tego rodzaju, takie jak; borowik usiatkowany, borowik sosnowy oraz inne);

huba borowik (Jundziłł 1830); grzyb jadalny, grzyb prawdziwy, borowik (Berdau 1876); borowik prawdziwy (Zaleski 1948);.
Cechy makroskopowe
Kapelusz: gruby i mięsisty; średnicą dorasta do 20 cm; w pierwszym stadium rozwoju barwy białawej, następnie od jasnobrązowej do ciemnobrązowej, niekiedy z nutką przebijającej czerwieni, w zasadzie ubarwiony jednolicie, jedynie na brzegu może być nieco jaśniejszy lub posiadać jaśniejszą obwódkę (białą lub kremową - fot. 02, 08, 12); początkowo kształtu wypukłego, aż do rozpostartego w zdecydowanie starszym wieku; skórka matowa, śliska i lepka w czasie wilgotnej pogody, u starszych egzemplarzy dająca się częściowo odzielić od kapelusza.

Hymenofor: rurkowy; rurki i pory u młodych owocników białe (kremowe), z wiekiem coraz bardziej żółknące, aż do barwy intensywnie żółtej, oliwkowozielonawej (fot. 01, 03, 14 i 16); rurki długości 1-3 cm; pory bardzo drobne, okrągławe.

Trzon: zazwyczaj krepy ( w zależności od siedliska); ku podstawie lekko rozszeżony; powierzchnia pokryta, mniej lub bardziej widoczną , jasną siateczką, zazwyczaj bardziej wyraźną tuż pod kapeluszem (cecha ta jednak jest mało obiektywna, nie zawsze wyraźnie zauważalna).

Miąższ biały, o przyjemnym grzybowym zapachu, niezmienny, początkowo jędrny, u starszych owocników gąbczasty, szczególnie w trzonie; bezpośrednio pod skórką kapelusza delikatnie zabarwiony na czerwonobrązowo.
Cechy mikroskopowe
Wysyp oliwkowobrązowy lub ciemny oliwkowy.
Zarodniki wrzecionowate, 14-18 x 4,5 - 5,5(7) µm, gładkie.
Gatunki podobne
Mniej doświadczeni grzybiarze maja często problemy z odróżnieniem go od goryczaka żółciowego (Tylopilus felleus).
Zachodzi również bardzo duże prawdopodobieństwo pomylenia z innymi gatunkami borowika (Boletus). W praktyce jednak z punktu widzenia grzybiarza, nie ma to większego znaczenia. Wszystkie borowiki jakie do tej pory spotkałem na terenie Puszczy Knyszyńskiej, należały do gatunków jadalnych.
Występowanie
Wyrasta od lata do późnej jesieni, niekiedy pierwsze masowe pojawy tego gatunku występują już w maju. Są to jednak okresy krótkie i występujące sporadycznie, co kilka a nawet kilkanaście lat i w bardzo dużej mierze zależne są od występujących w tym okresie sprzyjających warunków atmosferycznych, co zdarza się nader rzadko.
Główny okres jego zbioru zazwyczaj przypada od sierpnia do września
Wrzesień jest jego miesiącem ulubionym, oczywiście o ile w danym roku, panują w tym okresie sprzyjające warunki atmosferyczne.
Rośnie aż do pierwszych przymrozków lecz już nie tak masowo jak w wymienionych powyżej miesiącach.
Występuje zarówno w lasach iglastych jak i mieszanych, preferuje jednak gleby kwaśne.
Na terenie Puszczy Knyszyńskiej i terenów jej przyległych, najbardziej masowo wyrasta w stosunkowo jeszcze młodych lasach sosnowych i świerkowych.

Obiekt pożądania większości grzybiarzy, potocznie nazywany "prawdziwkiem" !!!
Tak jak i na obszarze prawie całego kraju, tak i w Polsce północno-wschodniej, występuje bardzo licznie. Ma jednak swoje "humory", bywaja lata podczas których wystepuje w bardzo małych ilościach lub też prawie wcale. Przez grzybiarzy mylony często z innymi gatunkami borowika, co w zasadzie jest bez większego znaczenia z ich punktu widzenia. Wszystkie mu podobne, są jadalne. Do koszyków trafiają razem z nimi borowiki usiatkowane (Boletus reticulatus) oraz borowiki sosnowe (Boletus pinophilus). Ten drugi, stosunkowo rzadko, ponieważ w ostatnich latach coraz mniej spotyka się go, w naszych lasach. Pozostałe z rodzaju borowików (Boletus), w Puszczy Knyszyńskiej nie występuje, lub też bardzo rzadko.
Wartość
Bardzo smaczny grzyb jadalny, wysoko ceniony przez grzybiarzy. Dopuszczony do obrotu handlowego !!!
Gatunek ujęty w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

---------------------------------------------------------------------------------------------



Borowik szlachetny forma żółta czyli z łaciny: Boletus edulis f. citrinus
W obrębie tego gatunku występuje kilka form. Jedną z nich jako ciekawostkę przedstawiam poniżej. Wyraźnie widać różnice w zabarwieniu kapelusza. Jest to praktycznie jedyna różnica występująca pomiedzy tymi formami. Zdjęcia specjalnie zrobione w zestawieniu z tradycyjnym b. szlachetnym, o podobnym pokroju.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

------------------------------------------------------------------------------------------------
KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 27.07.2024

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 1579

DATA UTWORZENIA STRONY: 16.09.2011