Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Cantharellus cibarius Fr., Syst. mycol. (Lundae) 1: 318 (1821)
pieprznik jadalny (Jundziłł 1830)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Cantharellales » Cantharellaceae » Cantharellus
SYNONIMY:
Index Fungorum

INNE POLSKIE NAZWY:
stroczek lisica (Jundziłł 1830); kurka żółta: lisiec; pieprzyk jadalny (Berdau 1876); lisica; kurek (Błoński 1888); pieprznik pospolity, lisiczka (Błoński 1889); pieprznik gąska (Kwieciński 1896); stągiewka jadalna (Teodorowicz 1936);
Cechy makroskopowe
Kapelusz: przeważnie w kolorze żółtym, może być jaśniejszy lub też ciemniejszy a nawet z odcieniem pomarańczowym; średnicą dorasta niekiedy nawet do 10 cm ale z reguły znajduje się znacznie mniejsze; brzeg za młodu mocno podwinięty z wiekiem coraz bardziej rozpostarty oraz nieregularnie pofalowany; powierzchnia gładka.

Hymenofor: w postaci listewek o barwie takiej samej jak barwa kapelusza, zbiegających daleko na trzon.

Trzon: w zasadzie o barwie zawsze zbliżonej do reszty owocnika, niekiedy może być nieco jaśniejszy co doskonale widac na zdjęciach prezentowanych niżej; przeważnie równogruby, ze zwężającą się jedynie podstawą, prosty lub powyginany; pełny i twardy, nieco włóknisty ale nie łykowaty.

Miąższ: barwy białej, czasem z odcieniem żółtym ; dość delikatny i łamliwy; o przyjemnym zapachu.
Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały.
Zarodniki elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, z ziarnistą zawartością, 7-11 x 4-6.5 µm. [1]
Gatunki podobne
Grzyb na tyle charakterystyczny, że mógłbym go nazwać jednym z najbezpieczniejszych. Laik jedynie może go pomylić z lisówką pomarańczową (Hygrophoropsis aurantiaca). Owocniki jej jednak są znacznie cieńsze oraz intensywnie zabarwione na pomarańczowo szczególnie pod spodem kapelusza.
Innym bardzo podobnym gatunkiem, ale tylko z wierzchu, jest kolczak obłączasty (Hydnum repandum), który ma hymenofor w postaci kolców a poza tym jest jadalny i jak sam próbowałem nawet smaczny. W tym miejscu muszę nadmienić, że w naszych lasach występuje jeszcze kilka gatunków kolczaka (Hydnum) ale podobnie jak ten wymieniony są również jadalne.

Wypadało by również wspomnieć o kilku innych gatunkach pieprznika (Cantharellus), występujących w naszych lasach a podobnych do p. jadalnego (czyli popularnej kurki).
- pieprznik blady (Cantharellus pallens)
- pieprznik ametystowy (Cantharellus amethysteus)
- pieprznik pomarańczowy (Cantharellus friesii)
- pieprznik rdzewiejący (Cantharellus ferruginascens)
Występują jednak sporadycznie i nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia, wszystkie są jadalne.
Występowanie
Jeden z bardziej pospolitych gatunków grzybów jadalnych. Występuje praktycznie w lasach każdego typu. Najbardziej jednak lubi gleby piaszczyste i kwaśne.
Sezon na niego rozpoczyna się w czerwcu i trwa nieprzerwanie aż do października. Najbardziej masowo jednak występuje w miesiącach letnich.

Nie ma chyba grzybiarza (i nie tylko), który nie znałby tego grzyba. Bywa bardzo częstym gościem w naszej kuchni. Nawet tym którzy go nie zbierają, trudno oprzeć sie pokusie jego spróbowania. Dopuszczony do obrotu handlowego więc i okazja jest do kupienia.
Na terenie Puszczy Knyszyńskiej jest też bardzo popularnym grzybem. Zagęszczenie może osobników tego grzyba jest tam mniejsze ale za to nadrabiają te niedobory swoim wzrostem. Tam właśnie najbardziej lubię je zbierać. Może trochę z lenistwa ale raczej z niechęci do grzebania w ściółce jak to czynią niektórzy pseudogrzybiarze, w poszukiwaniu chociażby najmniejszych owocników. Z reguły nawet nie schylam się po nie, jeśli ich kapelusze nie osiągnęły jeszcze mininum 15-20 mm średnicy. Zbyt stare i przerośnięte też już nie są zbyt atrakcyjne, szczególnie dla tych co lubią je w marynacie. Można je jednak z powodzeniem usmażyć lub też użyć jako dodatek do potraw, takich jak chociażby jajecznica. W zasadzie mają ogólne zastosowanie, oprócz jednak suszenia. Do tego raczej się nie nadają chociaż tego nie próbowałem z nimi robić.
Osobiście, pomimo, że mnogość tego grzyba pozwala na zebranie w sezonie większej ilości, ograniczam się do zbioru tylko na potrzeby bieżące. Smażone, do zup, jako dodatek do sosów i innych potraw, zdecydowanie tak, ale zawsze świeżo zebrane. Dużo osób mrozi je na zimę ale według mnie tracą one wówczas swoje walory smakowe.
Ma ten gatunek jednak dwie podstawowe zalety którym nikt na pewno nie zaprzeczy. Bardzo rzadko bywaja zarobaczone a jeśli już to przez drutowce które wgryzają sie w jego trzon i przeważnie tam pozostają. Nie ma więc problemu z ich usunięciem. Druga bardzo ważna zaleta, to okres ich występowania. Zaczyna sie on już w czerwcu i trwa praktycznie aż do późnej jesieni, chociaż im bliżej okresu zimowego tym coraz rzadziej już go spotykamy.
Ma jeszcze i trzecią zaletę o której zapomniałbym wspomnieć. Trudno go pomylić z jakimkolwiek innym gatunkiem grzyba chyba, że się jest naprawdę początkującym grzybiarzem.
Wartość
Bardzo smaczny grzyb jadalny o szerokim zastosowaniu, o którym więcej wspomniałem we wstępie.
Gatunek ujęty w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Mała foto-relacja z jednego z bardziej ulubionych przeze mnie miejsc kurkowych, położonego w starym lesie puszczańskim. Tak serio to przedstawiam je tylko z jednego powodu. Kurki które tam zbieram są nieco odmiennej barwy, niektóre owocniki są prawie całkowicie białe. Fakt ten uważam jednak za przyczynę zmienności w obrębie tego gatunku ponieważ w tym samym miejscu występują również ubarwione tradycyjnie.
------------------------------------------------------------------------------------------------

KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 27.07.2024

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 1324

DATA UTWORZENIA STRONY: 16.09.2011