Ganoderma applanatum - lakownica spłaszczona

Cechy makroskopowe

Tak jak widać ze zdjęć zamieszczonych niżej, w młodym wieku wytwarza owocniki o kształcie bardzo zróżnicowanym. Owocniki dojrzewając przybierają zazwyczaj kształt spłaszczony (konsolowaty), bocznie i szeroko przyrośnięty do podłoża, o zarysie półkolistym. Maksymalnie dorastają do 60 cm rozpiętości, przeważnie jednak spotyka się o wymiarach około 20-30 cm.
Wieloletnie, dzięki czemu kolejne warstwy przyrostu nakładają się na siebie, tym samym tworząc nieraz owocniki o kształcie kopytkowatym, osiągające dość znaczną grubość.

Za młodu, dominują w ich ubarwieniu biel i różne odcienie szarości. Z wiekiem wierzch owocnika nabiera barwy czerwonobrązowej lub brązowej. Początkowo występujący połysk zaczyna zanikać i górna powierzchnia szarzeje. W okresie zarodnikowania, sypie tak obficie, że owocnik przeważnie jest pokryty grubą warstwą zarodników o barwie przypominającej kakao. W przypadku występowania kilku owocników skumulowanych w jednym miejscu, zarodniki skutecznie zabarwiaja tą barwą również najbliższe otoczenie (zjawisko doskonale widoczne na zdjęciu głównym).
Brzeg owocnika dość ostro zakończony i w czasie wzrostu z doskonale kontrastującą kolorystycznie strefą przyrostu.

Hymenofor: w okresie wzrostu praktycznie biały, u owocników starszych i suchych bladożółtawy; pory bardzo drobne (4-5 na mm), u owocników świeżych po uciśnięciu natychmiast brązowieją i takie pozostają już na stałe (niektórzy wykorzystują tę cechę do tworzenia na jej dolnej stronie oryginalnych malowideł, tym bardziej, że po wyschnięciu barwa utrwala się.); rurki wielowarstwowe, o długości 8-25 mm, barwy brązowej lub rdzawobrązowej; poszczególne przyrosty (warstwy) rurek oddzielone tkanka płonną.

Miąższ: filcowato-korkowaty, jednorodny i zazwyczaj dość cienki, początkowo barwy prawie białej, później cynamonowobrązowej aż do ciemnobrązowej, przeważnie poprzerastany białą grzybni; zapach przyjemny grzybowy; smak gorzkawy a nawet lekko piekący; w reakcji z KOH, rurki i pory czarnieją.

Cechy mikroskopowe

Wysyp rdzawobrązowy do kakaowobrązowego.
Zarodniki szeroko elipsoidalne, na szczycie spłaszczone, grubościenne, powierzchnia z bardzo drobnymi kolczastymi brodawkami, brązowe, 7-9 x 5.5-6.5 µm.

Gatunki podobne

Podobna lakownica europejska, występująca znacznie rzadziej i przeważnie na drzewach żywych.

Występowanie

Gatunek bardzo pospolity. Wyrasta z reguły na drewnie drzew liściastych ale sporadycznie można ją również spotkać na iglastym. Zazwyczaj zasiedla drewno martwe, na żywych drzewach występuje bardzo rzadko. Owocniki wieloletnie, rosnące przez cały rok.

Wartość

Niejadalna.
Wywołuje zgniliznę drewna, typu białego.

Agathomya wankowiczi.
Charakterystyczne dla tego gatunku jest wystepowanie w nim Agathomya wankowiczi, owada mieszkającego ponoć tylko w tym gatunku lakownicy i z tego powodu jego obecność, można uznać jako jedną z cech diagnostycznych przy określaniu gatunku.
Bardziej zainteresowanym polecam wątek z Bio-Forum, gdzie znajdziecie nieco więcej fotek.

Bardzo ciekawie przedstawia się sposów wykorzystania lakownicy przez tego owada. Nie znam dokładnie jego biologii a i w ogólnie dostępnych źródłach ciężko jest cokolwiek znaleźć. Na pierwszy rzut oka jednak widać, że wykorzystuje on cechy obronne lakownicy. Do rurki hymenoforu, dorosły owad, składa jajeczko z którego wylęga się larwa. Ta prawdopodobnie, uszkadzając od wewnatrz rurkę, powoduje wokół tego miejsca, nienaturalny przyrost hymenoforu który w tym miejscu wytwarza coś w rodzaju cylindra. Tym samym nieświadomie przyczynia się do budowy doskonałego i bezpiecznego domku, niezbednego do wylęgu młodego pokolenia. Finał tego zjawiska widać na zamieszczonych niżej zdjęciach. W końcowej fazie, owad, będący już w dorosłym stadium wydostaje się z tego "cylindra" poprzez otwór w jego centralnej części. Należało by podejrzewać, że larwa żywi się hymenoforem lakownicy i w miarę przyrostu ciała, coraz bardziej poszerza swoją powierzchnię "mieszkalną", aż w fazie końcowej uwalnia się wygryzając sobie drogę "ewakuacji".
---------------------------------------------------------------------------------------------------