Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Gyromitra leucoxantha (Bres.) Harmaja, Karstenia 9: 11 (1969)
...
Fungi » Ascomycota » Pezizomycotina » Pezizomycetes » Pezizomycetidae » Pezizales » Discinaceae » Gyromitra
SYNONIMY:
Discina leucoxantha Bres., Fung. trident. 1(1): 42 (1881)
Discina leucoxantha var. fulvescens Rea, Trans. Br. mycol. Soc. 13(3-4): 254 (1928)
Discina leucoxantha Bres., Fung. trident. 1(1): 42 (1881) var. leucoxantha
Paradiscina leucoxantha (Bres.) Benedix, Kulturpflanze 17: 275 (1969)
Scypharia leucoxantha (Bres.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 281 (1886)
Cechy makroskopowe
Owocnik: młody w kształcie miseczki czy też czaszy, z wiekiem coraz bardziej rozpościera się aż do całkowicie płaskiego; średnicy maksymalnie do 10 cm, najczęściej jednak 4-5 cm; powierzchnia owocnika nieregularnie pofałdowana; brzeg pozostaje długo podwinięty aż w końcu całkowicie prostuje się a nawet w niektórych przypadkach delikatnie wygina się do dołu.

Górna powierzchnia: w kolorze żółtym, brązowym lub pomarańczowobrązowym, gładka ale w wieku dojrzałym pofałdowana, szczególnie w części środkowej

Spód owocnika: białawy, bardzo drobno owłosiony.

Trzon: zazwyczaj bardzo krótki i gruby; barwy białawej, znajduje się prawie całkowicie pod powierzchnią ziemi.

Miąższ: białawy i wodnisty; cienki, 2-3 mm grubości.
Cechy mikroskopowe
Wysyp biały.
Zarodniki o wymiarach 28-40 x 16/12 µm. Z jedną lub dwoma kroplami oleju, gładkie lub szorstkie. Ich wygląd możecie obejrzeć na Bio-Forum w wątku linkowanym, w opisie ogólnym.
Gatunki podobne
W naszym klimacie najczęściej można ją pomylić z pospolitą krążkownica wrębiastą (Discina perlata). Ta jednak zazwyczaj wyrasta na butwiejącym drewnie iglastym chociaż w niektórych przypadkach sprawia wrażenie jakby rosła na ziemi. Przypadki takie szczególnie często można spotkać na zrębach, gdzie pracujące maszyny powgniatały w podłoże pozostałe po wyrębie różne pozostałości drewna.

W większości przypadków gatunek ten można rozpoznać bez mikroskopowania biorąc pod uwagę cechy makroskopowe oraz charakter siedliska.
Z mikroskopowaniem natomiast czasem są duże problemy z powodu trudności ze znalezieniem owocników mocno dojrzałych, nadających się do mikroskopowania. Jak zauważyłem, gatunek ten jest uwielbiany przez slimaki. W 2013 na terenie Puszczy Knyszyńskiej w okolicach Czółnowa odkryłem bardzo liczne ich stanowisko (około 25-30 szt), na koleinie drogi leśnej. Ze względu na to, że owocniki były jeszcze zbyt młode, nie pobierałem ich do mikroskopowania. Po tygodniu z trudem można było znaleźć w tym miejscu resztki pozostałe po ślimaczej uczcie, w zasadzie w ziemi tkwiło tylko kilka pozostałości po krótkich trzonach.
Występowanie
Rośnie na ziemi w różnego rodzaju lasach. Wybiera gleby zwięzłe i zasobne w wilgoć. Lubi miejsca gdzie okresami zbiera się woda z opadów atmosferycznych i nanosi różnego rodzaju szczątki materii organicznej. Można ją równiez spotkać w bliskim sąsiedztwie murszejących pni, ale nie jest uzależniona od ich występowania.
Okres jej wzrostu przypada na wczesną wiosnę ale ze względu na powolną wegetację, przeciąga się prawie aż do końca maja.

Do czasu mego znaleziska gatunek ten nie był notowany z terenu Polski. Jego rozpoznanie strasznie się przeciągało ponieważ kilkakrotnie zebrane owocniki nie były na tyle dojrzałe aby miały wyraźne cechy mikroskopowe. W końcu udało się znaleźć dojrzałe, porządnie już podgryzione przez ślimaki ... ale o tym, możecie poczytać w wątku na Bio-Forum.
Dodam tylko, że równocześnie z moimi, dojrzewały owocniki na stanowisku na Kaszubach. Zlokalizował je Mirosław Wantoch-Rekowski.
W związku z tym, praktycznie w tym samym czasie, zlokalizowane zostały dwa nowe stanowiska tego gatunku, do tej pory nie notowanego w Polsce.

W moim przypadku nie było to jedno stanowisko. Pierwsze grzybki tego gatunku znalazłem w Puszczy Knyszyńskiej na skraju drogi leśnej. Około 6 km na płn-wsch. od Supraśla. Te grzyby nie doczekały jednak sprawdzenia pod mikroskopem. Wcześniej pobrane były jeszcze zbyt młode a te co pozostały, uległy zniszczonu w trakcie prac leśnych.

Fakt ten zmobilizował mnie do ich poszukiwań w innym rejonie P.K. a mianowicie w leśnictwie Krasny Las. Szybko je zlokalizowałem, rosnące na poboczu drogi leśnej, biegnącej w głąb lasu, w kierunku płd-wsch, od siedziby tegoż leśnictwa (Krasny Las). Nie było to jednak jedno stanowisko. Owocniki wyrastały po 1-3 sztuk na przestrzeni około 1 km długości tej drogi. Podłoże wilgotne, błotnisto-gliniane, ale też i w niektórych przypadkach gliniasto-piaszczyste.
Charakter lasu w ich przypadku raczej nie odgrywa większej roli. Znajdowałem je zarówno w drzewostanie iglastym, jak też i liściastym, rosnące bezpośrednio na ziemi.
Wartość
Brak danych, ale i tak jest to bez wiekszego znaczenia. Owocniki małe a ich występowanie sporadyczne, nie czyni tego gatunku atrakcyjnym grzybem konsumpcyjnym.
Kilka zdjęć młodych owocników rosnących na poboczu drogi leśnej w lesie iglastym. Puszcza Knyszyńska około 6 km. na płn-wsch. od Supraśla. Owocniki z tego stanowiska nie zostały sprawdzone mikroskopowo.
----------------------------------------------------------------------------------------------
2011.05.08 - okolice Krasnego Lasu (gm. Supraśl)
owocniki zebrane w późniejszym terminie z tych stanowisk zostały sprawdzone mikroskopowo
Mikroskopowała dr. Anna Kujawa.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru - GREJ ID: 196490.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

-----------------------------------------------------------------------------------------------
I STANOWISKO
------------------------------------------------------


II STANOWISKO
------------------------------------------------------


III STANOWISKO
------------------------------------------------------


2013.05.11
Puszcza Knyszyńska, okolice Czołnowa.
Kilkadziesiąt owocników na poboczu drogi leśnej, na długości około 20m.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru - GREJ ID: 256695.
(Owocniki na stanowisku zostały doszczętnie zjedzone przez ślimaki przed uzyskaniem wieku dojrzałego. Do mikroskopowania wysłane owocniki wcześniej pobrane i po dłuższym pobycie w dojrzewalni.)<

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

-------------------------------------------------------------------------------------

2017.05.14
Puszcza Knyszyńska, okolice Czołnowa.
Rok 2017 był bardzo "łaskaw" dla tego gatunku. Nie dość, że owocniki pojawiły się w znacznych ilościach na kilku stanowiskach to na dodatek nie zostały przedwcześnie zaatakowane przez ślimaki co pozwoliło im dojrzeć w naturalnym siedlisku.
W tym okresie i w tym rejonie Puszczy Knyszyńskiej złokalizowałem kilka stanowisk, liczących od jednego do kilkunastu owocników.
Niżej jedno z nich.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

-------------------------------------------------------------------------
KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 28.07.2024

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 785

DATA UTWORZENIA STRONY: 20.12.2011