Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Hydnum rufescens Pers., Observ. mycol. (Lipsiae) 2: 95 (1800) [1799]
kolczak rudawy (Gumińska & Wojewoda 1983)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Cantharellales » Hydnaceae » Hydnum
SYNONIMY:
Dentinum rufescens (Pers.) Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 650 (1821)
Hydnum repandum f. rufescens (Pers.) Nikol., Fl. pl. crypt. URSS 6(Fungi (2)): 305 (1961)
Hydnum repandum subsp. rufescens (Pers.) Pers., Mycol. eur. (Erlanga) 2: 161 (1825)
Hydnum repandum var. rufescens (Pers.) Barla, Champ. Prov. Nice: 81 (1859)
Hydnum sulcatipes Peck, Bull. Torrey bot. Club 34: 101 (1907)
Tyrodon rufescens (Pers.) P. Karst., Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 48: 349 (1889)

INNE POLSKIE NAZWY:
kolczak czerwonożółty (Domański S. 1981); kolczak rudy (Wojewoda & Słomczyńscy 1992);
Cechy makroskopowe
Kapelusz: do 8 cm średnicy; powierzchnia pomarańczowa, jasnordzawa lub czerwonawa, u owocników młodych zamszowa, poprzez gładką aż do łuseczkowatej w starszym wieku.

Hymenofor: kolczasty; kolce barwy jasnopomarańczowej, nie zbiegające na trzon.

Trzon: zazwyczaj osadzony centralnie; barwy kremowej lub jasnopomarańczowej.

Miąższ: kruchy, zarówno w kapeluszu jak i w trzonie; zapach przyjemny; smak łagodny, u starszych okazów gorzkawy; barwy białawej lub jasnopomarańczowej.
Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały.
Zarodniki kuliste lub szeroko jajowate, gładkie, bezbarwne; 6.5-9 × 5.5-7 µm.
Gatunki podobne
Jeszcze do niedawna rodzaj ten dzielono na dwa gatunki Hydnum rufescens oraz Hydnum repandum. Wszystko jednak wskazuje na to, że są to gatunki zbiorowe i do tej pory wyłoniono spośród nich już nowe. Prace jednak nadal trwaja i nie wiadomo czy nie zostana wyłonione nowe. Ogólnie jednak ujmując, w chwili obecnej (2011 rok) schemat ich podziłu przedstawiać można nastepująco:

Hydnum rufescens
  • wyłoniono z niego nowy gatunek Hydnum ellipsosporum.
    Makroskopowo identyczny z Hydnum rufescens ale o zarodnikach eliptycznych, czasem nawet nieco nawet walcowatych, o wymiarach 9-11(12) × 6-7 µm.

Hydnum repandum
  • Hydnum albidum, uznawany dotychczas za jedną z form, jednak obecnie coraz więcej osób uznaje go za odrebny gatunek. Od Hydnum repandum różni się wielkością zarodników, mniejsze 4.5-5 × 3-4 µm i tak samo kulistawe lub szerokoelipsoidalne.
  • również z tego gatunku wywodzi się następny, Hydnum umbilicatum. Makroskopowo bardzo podobny i również o kulistych zarodnikach ale już znacznie większych, o wymiarach 8-10 x 7,5-8,5 µm.
Przedstawiony powyżej schemat proszę uważać za przybliżony, ponieważ jak wcześniej wspomniałem, prace nad podziałem tych gatunków nadal trwaja i w związku z tym, w ich klasyfikacji, obecnie istnieje jeszcze duże zamieszanie !!!

W Polsce, żaden z tych nowo wyłonionych gatunków nie został jeszcze stwierdzony, ale istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystepowania ich na terenie naszego kraju.

O ile H. rufescens i H. repardum można było z dużą dozą prawdopodobieństwa odróżnić od siebi po makrocechach to jednak mimo wszystko, należało by uznć, że we wszystkich tych przypadkach cechy makroskopowe są jednak zbyt ulotne aby na ich podstawie, można by było zidentyfikować te gatunki. Stu-procentową pewność, dać mogą jedynie badania mikroskopowe.
Wszystkie gatunki są jednak jadalne, wobec tego z punktu widzenia grzybiarzy, ich podział nie ma większego znaczenia. Przez nich to właśnie, dość często bywa mylony z pieprznikiem jadalnym, popularnie zwanym "kurką". Oględziny hymenoforu szybko jednak rozwiewają wszelkie wątpliwości.
Występowanie
Gatunek pospolity, wyrastający zazwyczaj gromadnie. Rośnie od lipca do pażdziernika, w lasach różnego typu, preferuje jednak gleby kwaśne. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej często spotykam go w dużych ilościach w lasach z przewagą świerka.
Wartość
Dobry gatunek jadalny. W okresie letnim niestety dość często, mocno zaczerwiony.
Starszych owocników nie zbieramy, dość często są już gorzkawe.
Puszcza Knyszyńska, okolice Czołnowa.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

-----------------------------------------------------------------------

KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 28.07.2024

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 1306

DATA UTWORZENIA STRONY: 07.03.2012