Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Langermannia gigantea |
(Batsch) Rostk., |
in Sturm, Deutschl. Fl., 3 Abt. (Pilze Deutschl.) 3: 23 (1839) |
= Calvatia gigantea |
(Batsch) Lloyd, |
purchawica olbrzymia (Gumińska & Wojewoda 1967) |
| |
| |
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Agaricomycetidae » Agaricales » Agaricaceae » Langermannia (Calvatia)
SYNONIMY:
Bovista gigantea (Batsch) Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 583 (1821)
Calvatia gigantea (Batsch) G. Cunn., Trans. Proc. N.Z. Inst. 57: 192 (1926)
Globaria gigantea (Batsch) Quél., Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 370 (1873)
Langermannia gigantea (Batsch) Rostk., in Sturm, Deutschl. Fl., 3 Abt. (Pilze Deutschl.) 3: 23 (1839)
Lasiosphaera gigantea (Batsch) F. Šmarda, Fl. ČSR, B-1, Gasteromycetes: 308 (1958)
Lycoperdon giganteum Batsch, Elench. fung., cont. prim. (Halle): 237 (1786)
INNE POLSKIE NAZWY:
purchawka olbrzymia (Jundziłł 1830); czasznica olbrzymia (Chlebicki 1997, kulica kurzawkowata (Teodorowicz 1933);)
Cechy makroskopowe
Owocnik: prawie kulisty, zazwyczaj jednak lekko spłaszczony lub z jednej strony delikatnie zapadnięty, czasem nieco gruszkowaty, o średnicy 5(15)-40(60); powierzchnia często bliznowata; osłona zewnetrzna barwy białej, w dotyku przypominająca irchę, podczas dojrzewania przebarwia sie na żółtooliwkowo, a następnie na oliwkowobrązowo; waga owocnika może dochodzić do kilku kilogramów (wg. W. Wojewody, waga może dochodzić nawet do 20 kg a srednica do 70 cm).
Miąższ: początkowo biały, porowaty, zwarty, w miarę dojrzewania przebarwiający sie na oliwkowożółto, mięknący i coraz bardziej mazisty, w końcowym etapie dojrzewania barwy oliwkowobrązowej i o watowato-kłaczkowatej konsystencji rozpadającej się na proszek; zapach owocnika młodego dość przyjemny, przez niektórych określany jako landrynkowy, u starszych okazów nieprzyjemny, smak słaby, mdły.
Osłona zewnętrzna: z wiekiem pęka na duże płaty, tym samym uwalniając zarodniki, roznoszone przez wiatr.
Część płonna: zredukowana, bardzo słabo rozwinięta, bardziej do środka owocnika, a nie jako szczatkowy trzon, co świadczy o pokrewieństwie raczej z czasznicą oczkowaną
Cechy mikroskopowe
Zarodniki kuliste, rdzawobrązowawe, gładkie lub bardzo drobno brodawkowane, 4-5 µm.
Gatunki podobne
Owocniki młode są bardzo trudne do rozpoznania, w zasadzie jest to wręcz niemożliwe, dojrzałe natomiast są bardzo łatwo rozpoznawalne.
Występowanie
Wyrasta na glebach żyznych, na łąkach, trawiastych drogach oraz w zaroślach, od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach po kilka sztuk.
Rzadka , częściej spotykana tylko na północy kraju oraz w Karpatach.
Wartość
Owocniki młode jadalne i bardzo smaczne. W Polsce gatunek objęty ochroną !!!
2009.09.05 (również zdjęcie główne) - Puszcza Knyszyńska w okolicy Krasnego Lasu,
skraj poletka uprawianego przez myśliwych, owocnik wyrwany i bezmyślnie zniszczony (przełamany na wpół).
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru
GREJ ID: 144849.
Publikacja:
Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce.
Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
2012.10.25 - wieś Gorodczyno (woj. podlaskie), w sadzie.
Kilka owocników w stanie już zejściowym, z relacji wynika, że w ubiegłym roku była tylko jedna sztuka.
-------------------------------------------------------------------------------------------------
DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 28.07.2024
LICZBA ODWIEDZIN STRONY:
892
DATA UTWORZENIA STRONY: 01.09.2012