Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
| Bolbitius vitellinus |
(Pers.) Fr. (1836) |
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 254 (1838) [1836-1838] |
| gnojanka żółtawa (Błoński 1896) |
 | |
 | |
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Agaricomycetidae » Agaricales » Bolbitiaceae
SYNONIMY:
Agaricus vitellinus Pers., Synopsis methodica fungorum: 402 (1801)
Pluteolus vitellinus (Pers.) Quél., Enchiridion Fungorum in Europa media et praesertim in Gallia Vigentium: 104 (1886)
Cortinarius vitellinus (Fr.) Bigeard & H. Guill., La Flore des Champignons supérieurs de France 1: 255 (1909)
Bolbitius titubans var. vitellinus (Pers.) Courtec., Documents Mycologiques 34 (135-136): 49 (28)
Agaricus titubans Bull., Herbier de la France 9: t. 425:1 (1789)
INNE POLSKIE NAZWY:
gnojanka chwiejna (Błoński 1960); gnojanka krucha (Chełchowski 1898);
Cechy makroskopowe
Kapelusz: w młodym wieku zazwyczaj barwy intensywnie żółtej, z wiekiem mocno blednący aż do barwy prawie zupełnie białej (gdy owocnik suchy); wilgotne kapelusze owocników starszych zazwyczaj przybierają barwę szarobrązową; brzeg kapelusza prześwitujący, sprawiający wrażenie prążkowanego, starszy dość często promieniście spękany; skórka mocno śluzowata.
Blaszki: wolne, średnio gęste; barwy od gliniastożółtawej do ochrawobrązowej.
Trzon: barwy bladożółtej, zazwyczaj cienki i długi i zarazem mocno łamliwy, rzadko masywniejszy, na całej długości oprószony delikatnymi włókienkami.
Miąższ: bardzo cienki, delikatny i kruchy, zarówno w kapeluszu jak i w trzonie; bez konkretnego smaku i zapachu.
Cechy mikroskopowe
Wysyp rdzawobrązowy.
Zarodniki podłużnie elipsoidalne, gładkie, żółtobrązowe, 12-13 x 6-7 µm. [1]
Gatunki podobne
Gatunek charakterystyczny, trudny do pomylenia z innymi gatunkami, problemy z rozpoznaniem mogą jedynie sprawiać owocniki zejściowe.
Występowanie
Pospolity, wyrastający od maja aż do pierwszych poważniejszych przymrozków. Występuje pojedynczo lub też w małych grupach. Lubi miejsca bogate w rozkładające się szczątki roślinne dobrze utrzymujące wilgoć.
Niezbyt duży ale bardzo sympatyczny grzybek i nieco mnie irytuje jego polska nazwa, na którą według mnie wcale nie zasłużył. Na terenie Puszczy Knyszyńskiej występuje dość pospolicie ale przeważnie w siedliskach gdzie wyraźnie widać ludzką ingerencję. Najczęściej spotykam go w miejscach składowania drewna bogatych w jego szczątki, na butwiejących kupkach siana wywiezionych zimą jako karma dla zwierzyny leśnej oraz na łąkach okalajacych tereny leśne.

2017.06.27
Puszcza Knyszyńska, okolice Pólka.
Las iglasty, ściółka usłana resztkami drewna.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-Forum:
33/927995.
Publikacja:
Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc (2024).
Materiały do poznania grzybów podstawkowych Puszczy Knyszyńskiej i jej przedpola.
Przegląd Przyrodniczy XXXV, 2 (2024): 3-65
---------------------------------------------------------------------------------
DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 08.01.2025
LICZBA ODWIEDZIN STRONY:
1009
DATA UTWORZENIA STRONY: 20.06.2018