Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
Phaeolus schweinitzii (Fr.) Pat., Essai Tax. Hyménomyc. (Lons-le-Saunier): 86 (1900)
murszak rdzawy (Gumińska & Wojewoda 1983)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Incertae sedis » Polyporales » Fomitopsidaceae » Phaeolus
SYNONIMY:
Index Fungorum

INNE POLSKIE NAZWY:
huba gąbczasta (Błoński 1889); żagiew płaskowklęsła (Kwieciński 1896); żagiew wklęsła (Orłoś 1951); murszak wklęsły (Orłoś 1966);
murszak Schweinitza (Domański 1967);
Cechy makroskopowe
Owocnik: o kształcie bardzo zmiennym, w zależności od podłoża na jakim wyrasta.

Owocniki młode.
Rosnące na korzeniach (z pozoru na ziemi) składaja sie z mniej lub bardziej wyraźnego trzonu, oraz nieregularnej części kapeluszowej. Rosnące bezpośrednio na drewnie, szczególnie na bocznej jego powierzchni mogą przybierać kształt konsolowaty, bez zaznaczonego trzonu.
Cechą wspólna młodych owocników jest ich jaskrawa barwa w górnej części owocnika (w strefie przyrostu), pomarańczowoczerwonawa, siarkowożółta do żółtozielonej, wyraźnie aksamitna, nieco później zazwyczaj koncentrycznie strefowana. W tym stadium rozwoju strefy są barwy od pomarańczowej do czerwonobrązowej lub ciemnobrązowej. Wierzch owocnika młodego a szczególnie w strefie świeżego przyrostu, po dotknięciu natychmiast przebarwia się na brązowo.

Owocniki starsze.
Rosnące na korzeniach, zazwyczaj mają już wyraźnie widoczny trzon oraz dobrze wykształconą część kapeluszową. Rosnące bezpośrednio na drewnie, na powierzchni bocznej, zazwyczaj są kształtu konsolowatego, nieraz wystepuje po kilka sztuk kapeluszy z jednego miejsca wyrastania, ułożone dachówkowato lub też obok siebie. Wyrastające na powierzchni poziomej również mogą nie posiadać wyraźnego trzonu a ich owocnik (owocniki) tworzą kształt podobny do kwiatu róży. Jak jednak na wstępie wspomniałem ich kształt może mieć zupełnie inne bardziej "fantastyczne" kształty.
Powierzcznia owocników w starszym wieku traci swój atłasowy wygląd i staje się filcowata, nierówna, guzkowata, pofalowana a jej barwa ciemna czerwonobrązowa lub prawie czarna. Część kapeluszowa u dojrzałych owocników osiąga średnicę do 30 cm.
Owocniki wyrastające w bliskim sąsiedztwie często mają kapelusze pozrastane.

Hymenofor składa się z jednowarstwowych rurek, o długości od 3 do 10 mm. Rurki zbiegające na trzon a ich ostrze delikatnie owłosione (wyraźniej widoczne w powiększeniu).
Pory nieregularne, labiryntowate. Barwa ich zmienia się z wiekiem owocnika, od żółtozielonej do rdzawobrązowej. Uciśnięte pory wyraźnie brązowieją.

Miąższ brązowy już nawet w bardzo młodym wieku, lekko strefowany.
Młody filcowaty i soczysty, o kwaskawym smaku, bez wyraźnego zapachu, trudny do rozerwania. Stary lekki i łamliwy, kruchy.
Pod wpływem KOH czerniejący.
Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników białawy do słomkowego.
Zarodniki elipsoidalne, gładkie, hialinowe, niektóre z kropelkami, nieamyloidalne, 5-7(8.5) × 3.5-4.5 µm.
Gatunki podobne
Owocniki młode trudne do pomylenia z innymi gatunkami.
Starsze, o ile nie zostaną dokładnie obejrzane, moga być mylone z kilkoma innymi gatunkami, takimi jak np:
- korzeniowiec wieloletni (Heterobasidion annosum), miąższ twardy, łykowaty, trudny do rozerwania.
- niszczyca anyżkowa (Gloeophyllum odoratum), łatwa do odróżnienia po intensywnym anyżkowym zapachu.
- smolucha świerkowa (Ischnoderma benzoinum), w stanie zejściowym bardzo podobna.
- i z kilkoma innymi mniej podobnymi.
Występowanie
Zazwyczaj wyrasta jako saprofit na substracie już martwym ale nie należą do rzadkości przypadki pasożytowania na jeszcze żywych drzewach. Postawowym substratem jest drewno iglaste ale odnotowao również rzadkie przypadki występowania na liściastym.
Wyrasta od lata do jesieni, pojedynczo jak również i w grupach.
Wartość
Rosnąc na korzeniach drzew żywych bardzo znacznie przyczyniają się do ich osłabienia a tym samym doprowadzają do przedwczesnego obumierania. Wywołuje zgniliznę drewna typu brunatnego.
Gatunek niejadalny.
Owocniki bardzo młode, o intensywnie jaskrawym zabarwieniu.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Znalezisko z dnia 07.09.2010 roku.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

-------------------------------------------------------------------------------------


Znalezisko z dnia 10.07.2009 roku, na korzeniu żywego świerka, okolice zalewu obok leśniczówki Zielona.
---------------------------------------------------------------------------------
Nieco detali owocnika przedstawionego na zdjęciu głównym.
--------------------------------------------------------------------------------------------


INNE ZNALEZISKA
-------------------------------------
2011.07.31
Puszcza Knyszyńska
Obok owocnika świeżego widoczny owocnik ubiegłoroczny.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

--------------------------------------------------------------------------------------------


2008.07.29
Puszcza Knyszyńska

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

---------------------------------------------------------------------------------------------
2012.07.07
Puszcza Knyszyńska, około 6-7 km na "NE" od Supraśla.
Piękny owocnik o całkowitej rozpietości około 40 cm na odziomku pozostałym po złomie świerkowym.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.

----------------------------------------------------------------------------------------
KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 14.02.2023

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 1264

DATA UTWORZENIA STRONY: 25.06.2012