Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
| Pholiota squarrosoides |
(Peck) Sacc., Syll. fung. (Abellini) 5: 750 (1887) |
Syll. fung. (Abellini) 5: 750 (1887) |
| łuskwiak rdzawołuskowy (Wojewoda 2003) |
 | |
 | |
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Agaricomycetidae » Agaricales » Strophariaceae » Pholiota
SYNONIMY:
Agaricus squarrosoides Peck, Ann. Rep. N.Y. St. Mus. nat. Hist. 31: 33 (1878)
Hypodendrum squarrosoides (Peck) Overh., N. Amer. Fl. (New York) 10(5): 278 (1932)
Cechy makroskopowe
Kapelusz: średnicy (2.5)3-7(11) cm, wypukły niekiedy z szerokim garbkiem, z wiekiem coraz bardziej rozpostarty, prawie do płaskiego; barwy białawej, czasem z odcieniem cynamonowym; brzeg długo pozostaje podwinięty, z dobrze widocznymi resztkami osłony przez co sprawia wrażenie wełnistego; powierzchnia lekko lepka lub sucha w zależności od pogody, pokryta wyraźnymi łuskami; łuski rozmieszczone dość nieregularnie, ku brzegowi kapelusza coraz rzadsze, barwy wyraźnie ciemniejszej od powierzchni kapelusza (ochrowej), pod łuskami w skórce kapelusza występuje galaretowata warstwa.
Blaszki: przyrośniete lub ostro wykrojone, dość gęste, umiarkowanie szerokie, początkowo barwy białej, z wiekiem coraz bardziej rdzawobrązowej, niekiedy rdzawo poplamione.
Trzon: o długości zazwyczaj od 5 do 10 cm, grubości 0.5-1,0 cm, nad pierścieniem gładki, poniżej pokryty wyraźnie odstającymi łuseczkami, początkowo o barwie zbliżonej do powierzchni trzonu (białawej), z wiekiem coraz bardziej rdzawobrązowej; pierścień szybko zanikający, wełnisty, białawy, słabo zauważalny, przylegający do trzonu.
Miąższ: dość gruby, białawy, raczej bardziej elastyczny niż kruchy, o nie wyróżniającym się smaku i zapachu.
Cechy mikroskopowe
Wysyp cynamonowobrązowy.
Zarodniki o wymiarach 4-5,5(6) x (2,5)3-3,5 µm, gładkie, od jajowatych do szeroko elipsoidalnych, w KOH bladocynamonowe.
Gatunki podobne
Spośród łuskwiaków (Pholiota) najbardziej podobny, znacznie częściej spotykany a nawet dość pospolity, występuje łuskwiak nastroszony (Pholiota squarrosoides), w zasadzie do odróżnienia tylko pod mikroskopem, chociaż różni go brak galaretowatej warstwy w skórce kapelusza pod łuskami (cecha dość ulotna i tylko dla bardziej opatrzonych).
Mając do porónanaia większą ilość owocników obojga gatunków można by było pokusić się jeszcze o przeanalizowanie innych cech, są one jednak bardzo ulotne.
Sposród nich można wymienić lepkość skórki kapelusza: zawsze sucha u (Pholiota squarrosoides) i nieco lepka u Pholiota squarrosoides, zważając jednak na zmienne warunki atmosferyczna jest ona bardzo nieobiektywna. Niektórzy uważają, że u Pholiota squarrosoides w pewnym okresie wzrostu można zaobserwować w barwie blaszek odcień zielonkawy który nie występuje u jego "bliźniaka". Inną cechą odróżniającą ten gatunek jest brak zapachu czosnkowego który nigdy nie występuje u Pholiota squarrosoides, a czasem jest lekko wyczuwalny u Pholiota squarrosoides. Wszystkie te jednak cechy, nie są aż tak wyraźne aby mogły stanowić poważne podstawy do identyfikacji, moga jedynie być pomocne, ale nie decydujące.
Niektóre źródła wspominają jeszcze o Pholiota squarrosoides var. faginea Pk. (1901: 183), rosnącej na buku, ale jak na razie informacje na ten temat są bardzo skąpe.
Występowanie
Wyrasta latem i jesienią, na drewnie drzew liściastych, zazwyczaj w dość licznych skupiskach, rzadziej pojedynczo. Osobiście spotkałem na wierzbie ale ponoć występuje dość często na olszy.

2012.09.11
Ogrodniczki, 2 km E, Komosa.
Nadwodne zarośla; pień złamanej wierzby, częściowo zanurzony w wodzie.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ:
ID 230925.
Eksykat;
BGF/BF/MG/120911/0001.
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
W pracy lokalizacja określona jako: E od Ogrodniczek(nad j. Komosa)
------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------
2014.08.26
(te same stanowisko)
----------------------------------

2014.09.28
Puszcza Knyszyńska, 5 km NE, okolice Czołnowa.
Las mieszany; kloc brzozowy leżący na ziemi.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-Forum:
33/708706.
Publikacja:
Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc (2024).
Materiały do poznania grzybów podstawkowych Puszczy Knyszyńskiej i jej przedpola.
Przegląd Przyrodniczy XXXV, 2 (2024): 3-65------------------------------------------------------------------------------------------

POZOSTAŁE ZNALEZISKA POTWIERDZONE MIKROSKOPOWO:
------------------------------------------------------------------------------------------
2014.09.21
Ciasne 1,5 km SE.
Brzeg zbiornika wodnego w leśnictwie Zielona (obecnie Krasny Staw).
Pień powalonej olszy olszy
(Alnus sp.).
Numer wątku na Bio-Forum:
723176.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
2015.10.04
Kolejna kolekcja z tego samego stanowiska.
Numer wątku na Bio-Forum:
796216.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
------------------------------------------------------------------------------------------
DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 25.11.2025
LICZBA ODWIEDZIN STRONY:
1055
DATA UTWORZENIA STRONY: 09.01.2013