Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic.
  1. Index alfabetyczny
  2. Na skróty
  3. Publikacje
  4. Zestawienia
  5. Pomoc
Geastrum rufescens Pers. [as 'Geaster'], Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 134 (1801)
gwiazdosz rudawy (Zaleski 1948)
Fungi » Basidiomycota » Agaricomycotina » Agaricomycetes » Phallomycetidae » Geastrales » Geastraceae » Geastrum
SYNONIMY:
Geastrum readeri Cooke & Massee [as 'Geaster'], Grevillea 16(no. 79): 73 (1888)
Geastrum rufescens var. readeri (Cooke & Massee) Cleland & Cheel, J. Proc. R. Soc. N.S.W. 49: 228 (1915)
Geastrum rufescens Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 134 (1801) var. rufescens
Geastrum schaefferi Vittad. [as 'Geaster'], Monogr. Lycoperd.: 22 (1842)
Geastrum vulgatum Vittad. [as 'Geaster'], Monogr. Lycoperd.: 20 (1842)

INNE POLSKIE NAZWY:
promiennik brunatny (Jundziłł 1830); promieniak rudawy (Chełchowski 1898);
Cechy makroskopowe
Owocnik: w początkowym stadium rozwoju kształtu kulistego, ze stożkowatym uwypukleniem na szczycie, zazwyczaj całkowicie zagrzebany w ściółce; średnicy do 5 cm; powierzchnia zewnętrzna pokryta grzybnią w części dolnej przerośniętą z glebą.

Osłona zewnętrzna (egzoperydium): pęka zazwyczaj do około połowy wysokości, na 5 - 9 grubych płatów; płaty w kształcie trójkątów odchylaja się na boki, a następnie w dół, unoszą cały owocnik do góry i odrywając go od podłoża; grubość płatów zazwyczaj wynosi około 5 mm, a ich średnica w stadium rozchylonym do 8(15) cm; miąższ warstwy zewnętrznej o barwie cielistoróżowej do czerwonobrązowej, po wyschnięciu spękany.

Osłona wewnętrzna (endoperydium): kształtu kulistego, z nieco uwypuklonym szczytem, barwy jasnoochrowej; główka średnicy od 1 do 3.5 cm osadzona na krótkim, do 5 mm trzonie; ujście zarodników (perystom) płaskie lub nieco wzniesione, frędzlaste, bez talerzyka i wałeczka.

Kolumella: dość trwała, sięga do połowy owocnika.

Gleba: brązowa.
Cechy mikroskopowe
Zarodniki kulistawe, nisko brodawkowane, 4.5 µm średnicy.
Gatunki podobne
Gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex)
Gwiazdosz fredzelkowany (Geastrum fimbriatum)
Występowanie
Spotkać go można w lasach różnego typu. Wyrasta od lata do jesieni, pojedynczo lub w małych grupach.
Wartość
Jak wszystkie gwiazdosze jest niejadalny.
2011.11.13
Ogrodniczki, 1,5 km E.
Las modrzewiowy; ściółka.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 195900.
Eksykat: ZBŚRiL PAN, 2/MG/10.02.12.

Publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2016. Rejestr grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce.
Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013. Przegląd Przyrodniczy XXVII,3 (2016): 3-55
-------------------------------------------------------------------------------------
2011.11.11
Ostrów Południowy, 1,5 km SE.
Las iglasty poprzedzielany zwałowiskami ziemi porośniętymi liściastymi, teren ruderalny.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 195903.
Eksykat: ZBŚRiL PAN, 1/MG/10.02.12.

Publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2016. Rejestr grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce.
Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013. Przegląd Przyrodniczy XXVII,3 (2016): 3-55
-------------------------------------------------------------------------------------
POZOSTAŁE ZNALEZISKA:

-------------------------------------------------------------------------------------
2011.12.25
Ogrodniczki, 1,5 km E.
Las sosnowy, przydroże, gruba warstwa ściółki.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 195902.
Eksykat: ZBŚRiL PAN, 5/MG/10.02.12.

Publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2016. Rejestr grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce.
Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013. Przegląd Przyrodniczy XXVII,3 (2016): 3-55
-------------------------------------------------------------------------------------
2011.10.30
Ogrodniczki, 0,8 km E.
Las sosnowy, ściółka.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 195911.
Eksykat: ZBŚRiL PAN, 6/MG/10.02.12.

Publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2016. Rejestr grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce.
Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013. Przegląd Przyrodniczy XXVII,3 (2016): 3-55

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
W pracy błędnie podano odległóść; Ogrodniczki, 0,4 km E.
-------------------------------------------------------------------------------------
2015.12.27
Puszcza Knyszyńska, okolice Czołnowa.
Las mieszany; gruba warstwa ściółki przy zbutwiałym pniaku.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 279340.
Eksykat: BGF0005924.

Stanowisko ujęte w pracy zespołowej:
Grzyby Puszczy Knyszyńskiej - Anna Kujawa, Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc, Marek Wołkowycki - 2019 rok.
-------------------------------------------------------------------------------------
2013.09.22
Puszcza Knyszyńska, okolice Czołnowa.
Las świerkowy; ściółka.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-Forum; 33/764347.
Stanowisko zgłoszone do Krajowego Rejestru GREJ: ID 335081.
Eksykat: BGF0005916.
Lokalizacja bardzo bliska stanowisku z dnia: 2015.12.27.
-------------------------------------------------------------------------------------
2017.09.07
Puszcza Knyszyńska, Ogrodniczki, 2 km E.
Las sosnowy, niewielka polana; ściółka.
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
Numer wątku na Bio-Forum; 33/979069.

Publikacja: Błażej Gierczyk, Mirosław Gryc (2024).
Materiały do poznania grzybów podstawkowych Puszczy Knyszyńskiej i jej przedpola.
Przegląd Przyrodniczy XXXV, 2 (2024): 3-65
-----------------------------------------------------------
2016.07.30
Ogrodniczki, 0,5 km E; skraj lasu, teren ruderalny, skarpa rowu, pod akacją.
Wyrastał razem z Geastrum fimbriatum
Mikroskopował Błażej Gierczyk.
-----------------------------------------------------------
KONTAKT: E-MAIL

DATA OSTATNIEJ MODYFIKACJI: 19.11.2025

LICZBA ODWIEDZIN STRONY: 1038

DATA UTWORZENIA STRONY: 29.01.2012